ಕನ್ನಡ ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವದ ಶುಭ ದಿನದಂದು ಕನ್ನಡದ ರಾಜ ಮನೆತನದ ಇತಿಹಾಸದ ಬಗೆಗಿನ ವಿಶೇಷ ಅಂಕಣ - ಕದಂಬ

 ಕನ್ನಡ ನಾಡಿನ ರಾಜೋತ್ಸವ ಸಂದರ್ಭ. ನಾವು ನೆನಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ರಾಜ ಮನೆತನ. ಅದುವೇ ಕದಂಬ ಮನೆತನ.

ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡದಲ್ಲೂ ತನ್ನ ತನವ ಬೆಳಗಿದ ರಾಜಮನೆತನ. ಕದಂಬ ಮನೆತನ. ರಾಜ ಮಯೂರ ವರ್ಮ – ಕನ್ನಡ ನಾಡಿನ ಮೊದಲ ಕನ್ನಡಿಗ ಅರಸು

“ಕನ್ನಡದ ಆತ್ಮಸ್ಥಾಪಕ ರಾಜ”

ಕನ್ನಡ ನಾಡಿನ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ರಾಜ ಮಯೂರ ವರ್ಮರು ಅತ್ಯಂತ ಗೌರವದ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಕೇವಲ ಒಂದು ರಾಜ್ಯದ ಆಡಳಿತಗಾರರಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಕನ್ನಡ ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಹೆಮ್ಮೆಯ ಮೊದಲ ಪೋಷಕರಾಗಿದ್ದರು. ಕನ್ನಡಿಗರ ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರದ ಆರಂಭವನ್ನು ಅವರು ಮಾಡಿದರೆಂದು ಹೇಳುವುದು ಅತಿಶಯೋಕ್ತಿ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ.

ಆರಂಭ ಮತ್ತು ವಂಶವೃಕ್ಷ

ಮಯೂರ ವರ್ಮರು ಕದಂಬ ವಂಶದ ಸಂಸ್ಥಾಪಕರು. ಈ ವಂಶವು ಕ್ರಿ.ಶ. 345ರ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಕರ್ನಾಟಕದ ಬನವರ (ಇಂದಿನ ಬನವಾಸಿ, ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆ) ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತು. ಹಿಂದಿನ ಆಡಳಿತವು ಪಲ್ಲವ ಅಥವಾ ನಂದ–ಮೌರ್ಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೆ ಬದ್ದವಾಗಿದ್ದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ಸಂವಹನದ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟ ಮೊದಲ ರಾಜವಂಶವೇ ಕದಂಬರು.

ಕದಂಬ ವಂಶದ ಮೂಲಪಿತೃ ರಾಜ ಮಯೂರ ವರ್ಮ. ಅವರ ಮೂಲ ತಾಲಗುಂದ (ಇಂದಿನ ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಶಿಕಾರಿಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಾಚೀನ ಹಳ್ಳಿ) ಎಂಬ ಸ್ಥಳದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಕುಟುಂಬದಿಂದಾಗಿತ್ತು ಎಂದು ತಾಲಗುಂದ ಶಾಸನವು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಅವರಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಮತ್ತು ಧೈರ್ಯ ತುಂಬಿತ್ತು. ಅವರು ಕಂಚಿಪುರದ ಪಲ್ಲವ ರಾಜ್ಯದಿಂದ ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ತಮ್ಮ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು.

ರಾಜ್ಯ ಸ್ಥಾಪನೆ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತ

ಮಯೂರ ವರ್ಮರು ಕಂಚಿಯ ಪಲ್ಲವರ ಸೇನೆಗೆ ಸೇರಿದವರಾಗಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಪಲ್ಲವರ ಅಹಂಕಾರ ಮತ್ತು ವಿದೇಶಿ ಆಡಳಿತದ ಅನ್ಯಾಯವನ್ನು ಕಂಡು ಅವರು ತಾಯಿನಾಡಿಗೆ ಮರಳಿ ಬಂದರು. ತಮ್ಮ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಮತ್ತು ಕತ್ತಿಯ ಬಲದಿಂದ ಬನವರವನ್ನು ಕೇಂದ್ರವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಸ್ವತಂತ್ರ ಕದಂಬ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು.

ಅವರ ರಾಜ್ಯವು ನಂತರ ದಕ್ಷಿಣದ ಪ್ರಮುಖ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿ ಬೆಳೆಯಿತು. ಬನವರ (ಬನವಾಸಿ) ಅವರ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಅದು ಕನ್ನಡ ನಾಡಿನ ಪ್ರಾಚೀನ ಸಾಹಿತ್ಯ, ಕಲೆ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಕೇಂದ್ರವಾಯಿತು.

ಕನ್ನಡದ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ

ಮಯೂರ ವರ್ಮರ ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವದ ಕೊಡುಗೆ ಎಂದರೆ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಗೆ ನೀಡಿದ ರಾಜಮಾನ್ಯತೆ. ಆ ಕಾಲದ ಅನೇಕ ದಕ್ಷಿಣ ರಾಜ್ಯಗಳು ಸಂಸ್ಕೃತವನ್ನು ಮಾತ್ರ ರಾಜ್ಯಭಾಷೆಯನ್ನಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಮಯೂರ ವರ್ಮರು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯನ್ನೇ ಆಡಳಿತದ ಭಾಷೆಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದರು.

ಅವರ ಕಾಲದಲ್ಲೇ ಕನ್ನಡ ಲಿಪಿಯ ಪ್ರಾರಂಭದ ಶಿಲಾಲೇಖಗಳು ದೊರೆಯುತ್ತವೆ. “ತಾಲಗುಂದ ಶಾಸನ” ಎಂಬ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಶಿಲಾಶಾಸನವು ಅವರ ವಂಶದ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಶಾಸನವು ಕನ್ನಡ ರಾಜ್ಯಭಾಷೆಯಾಗಿ ಪರಿವರ್ತನೆಗೊಂಡುದಕ್ಕೆ ದೃಢ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ.

ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ

ಮಯೂರ ವರ್ಮರು ಶೈವಧರ್ಮವನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿದ್ದರೂ, ಅವರು ಇತರ ಧರ್ಮಗಳಿಗೂ ಸಹಿಷ್ಣುತೆಯವರಾಗಿದ್ದರು. ಬನವಾಸಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಶಿವ ದೇವಾಲಯಗಳು ಅವರ ಕಾಲದ ಶೈವಭಕ್ತಿಯ ಚಿಹ್ನೆ. ಕಲೆ, ಸಂಗೀತ, ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪ ಇವುಗಳಿಗೂ ಅವರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ದೊರೆಯಿತು.

ಪರಂಪರೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಭಾವ

ಮಯೂರ ವರ್ಮರ ನಂತರ ಅವರ ವಂಶಸ್ಥರು ಸುಮಾರು 200 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಕರ್ನಾಟಕವನ್ನು ಆಳಿದರು. ಅವರು ಕನ್ನಡ ನಾಡಿನ ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಒಗ್ಗಟ್ಟಿಗೆ ಪೂರಕವಾದರು. ಕದಂಬರ ಪರಂಪರೆ ಮುಂದಿನ ಚಾಲುಕ್ಯ, ಹೊಯ್ಸಳ, ವಿಜಯನಗರ ರಾಜವಂಶಗಳಿಗೂ ಪ್ರೇರಣೆಯಾಯಿತು.

ನಿರ್ಣಯ

ರಾಜ ಮಯೂರ ವರ್ಮರು ಕನ್ನಡ ನಾಡಿನ ಮೊದಲ ಕನ್ನಡಿಗ ರಾಜನೆಂಬ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಗೆ ಪಾತ್ರರಾದರು. ಅವರು ಕನ್ನಡ ನಾಡಿಗೆ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಗುರುತನ್ನೂ, ಭಾಷೆಗೆ ಗೌರವವನ್ನೂ ನೀಡಿದರು.

ಅವರ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ ಕದಂಬ ವಂಶವು ಕನ್ನಡ ನಾಡಿನ ಸ್ವಾಭಿಮಾನ ಮತ್ತು ಸ್ವತಂತ್ರತೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ.

✍️ – ಜಗದೀಶ್